Inhoud
Bij steigers denken we al snel aan grootschalige bouwprojecten, maar soms moeten doe-het-zelvers ook op hoogte werken, zelfs voor kleine reparaties. In veel gevallen kunt u zelf een rol- of werksteiger plaatsen. Dit maakt het werk niet alleen makkelijker, maar bespaart ook kosten. Natuurlijk heeft uw veiligheid de hoogste prioriteit. In dit artikel kunt u lezen onder welke voorwaarden u een steiger mag opbouwen, hoe u precies te werk moet gaan en welke veiligheidsmaatregelen u moet treffen.
Wanneer en voor welke werkzaamheden is een steiger nodig?
Bij het onderhouden of renoveren van bijvoorbeeld een huis moet er af en toe op grote hoogte gewerkt worden. Dit kunt u in veel gevallen eenvoudig zelf doen. Dus waarom zou u niet gewoon op een ladder gaan staan en aan de slag gaan? Werken op een ladder gaat altijd gepaard met een significant veiligheidsrisico, en daarom gelden er strenge regels: vanaf een stahoogte van twee meter is het gebruik van ladders en trappen als werkplek alleen onder bepaalde voorwaarden en alleen voor korte duur toegestaan; vanaf een stahoogte van vijf meter mogen ladders niet meer als werkplek worden gebruikt.
Als u dus een klus wilt uitvoeren die meerdere uren in beslag neemt op een stahoogte van twee meter of meer, is het aan te raden om een steiger op te bouwen. Dit geldt ook als er een grote bewegingsradius vereist is. Denk hierbij aan het reinigen van dakgoten, het schilderen van de gevel of het wassen van grote ramen. Afgezien van de wettelijke voorschriften bieden steigers een aantal belangrijke voordelen:
- Grotere stabiliteit, kleinere kans op vallen
- Grotere bewegingsvrijheid
- Extra ruimte voor gereedschap en bouwmaterialen
Op een steiger voelt u zich niet alleen veiliger, maar het werkt ook een stuk prettiger, vooral als u complexe werkzaamheden moet uitvoeren. Of u dit zelf kunt doen of een steigerbedrijf moet inhuren, hangt af van verschillende factoren.en ab.
Onder welke voorwaarden mag ik zelf een steiger opbouwen?
De officiële voorschriften voor het zelf opbouwen van een steiger hebben o.a. betrekking op de locatie, de werkzaamheden en het type steiger. U mag zelf een steiger plaatsen als:
- deze zich op uw privéterrein bevindt
- u er alleen zelf op werkt
- het een kleine steiger of werksteiger is zoals gespecificeerd in NEN-EN 1004.
Vooral het laatste punt is belangrijk, omdat er speciale expertise vereist is om grotere steigerconstructies, zoals bouw- of gevelsteigers, op te bouwen. Daarom mogen dit soort steigers alleen door gespecialiseerde bedrijven worden opgebouwd.n:
Belangrijk: zodra u een bedrijf opdracht geeft om werkzaamheden aan of in uw huis uit te voeren, moeten de steigers die hiervoor nodig zijn om aansprakelijkheidsredenen altijd door een gespecialiseerd bedrijf worden opgebouwd, zelfs als het slechts om een kleine steiger gaat. U mag dus alleen een steiger zelf opbouwen als u zelf de enige bent die erop gaat werken.
In de volgende tabel ziet u een overzicht van de verschillende soorten steigers en kunt u aflezen of u ze wel of niet zelf mag opbouwen:
| Soort steiger | Kleine steiger | Grote steiger |
|---|---|---|
| Eigenschappen | • Verrijdbare werksteigers en klimmaterieel voor eenvoudige werkzaamheden op geringe hoogte • Stahoogte: max. 12 m binnen, max. 8 m buiten • Eenvoudige montage mogelijk zonder speciaal gereedschap | • Vaste steigerconstructies met een hoog draagvermogen en stabiliteit die langere tijd op één locatie blijven staan • Voor complexe bouwprojecten en uitgebreide dak- en gevelwerkzaamheden • Projectspecifieke planning en constructie |
| Soorten steiger | • Rolsteigers • Kamersteigers • Schraagsteigers • Vouwsteigers | • Gevelsteigers • Bouwsteigers |
| Wettelijke voorschriften | • NEN EN 1004-1 • NEN EN 1004-2 | • NEN 12810-1 • NEN EN 12811-1 |
| Zelf opbouwen toegestaan | Ja | Nee |
Is een vergunning nodig om een steiger op te bouwen?
In de meeste gevallen hebt u geen omgevingsvergunning nodig voor rolsteigers die u op uw privéterrein opbouwt. De situatie is echter anders als de steiger zich uitstrekt tot aangrenzende voetpaden of wegen en de tuin van uw buren, of als hier vallend bouwmateriaal of gereedschap op terecht kan komen. Voordat u uw steiger opbouwt kunt u het beste informeren bij de gemeente.
Belangrijker is het feit dat in Nederland iedere steiger moet worden gekeurd door een gespecialiseerd bedrijf, alvorens u er op mag werken. Een deskundige controleert de stabiliteit en de kwaliteit van de steiger, en of aan alle regels is voldaan. Gelukkig is het niet al te duur om dit te laten doen, en is er een groot aantal bedrijven dat hiervoor gekwalificeerd is.
Ongeacht de vergunningsplicht bent u altijd aansprakelijk voor schade die door uw steiger of het werk op de steiger wordt veroorzaakt. Als u van plan bent om de steiger regelmatig te gebruiken, is het daarom raadzaam om een aanvullende aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten om mogelijke schadeclaims te dekken.
Grote bouwsteigers moeten altijd geregistreerd worden en u hebt hier altijd een vergunning voor nodig. Hiervoor is echter het bouwbedrijf in kwestie verantwoordelijk.
Welke veiligheidsmaatregelen moet ik nemen bij het opbouwen van een steiger?
Veiligheid heeft niet alleen de hoogste prioriteit wanneer u een steiger beklimt, maar ook wanneer u zelf een steiger opbouwt. Om ongevallen op het werk en schade aan eigendommen te voorkomen, moet u daarom de volgende voorzorgsmaatregelen nemen:
- Zorg ervoor dat u wordt geholpen door een tweede persoon. Als dit niet mogelijk is, neem dan altijd de nodige maatregelen om veilig alleen te werken.
- Draag altijd een veiligheidshelm, stevige werkhandschoenen en eventueel andere persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s).
- Kies een stevige, vlakke ondergrond om uw steiger op te bouwen. Als de ondergrond zacht is (bijv. gras), moet u iets onder de steiger leggen ter stabiliteit. De ondergrond mag in geen enkel geval verzakken; de stabiliteit moet te allen tijde gegarandeerd zijn.
- Bouw de steiger op volgens de voorschriften en wijk niet af van de handleiding.
- Zorg ervoor dat alle onderdelen onbeschadigd zijn en stevig met elkaar verbonden zijn.
- Let vooral op een stabiele constructie van de onderdelen voor valbeveiliging (leuningen, veiligheidsrails, kantplanken enz.) en draag zelf ook valbeveiliging als het gaat om een hogere steiger.
- De staanders moeten horizontaal staan. Dit kunt u controleren door meerdere keren een waterpas vanaf twee kanten tegen de staanders te houden in een hoek van 90 graden.
- Let op de voorgeschreven afstanden tot de huismuur, evenals elektriciteitsleidingen en elektrische installaties.
- Houd de belastingklasse van uw steiger aan de hand van NEN-EN 12811 in acht en houd u altijd aan het toegestane draagvermogen.
Als u meer wilt weten over de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen, vindt informatie in de bovengenoemde NEN-normen en in ons artikel over de richtlijnen voor steigers.
Instructies: steiger correct opbouwen
Aangezien de montage van grote bouwsteigers en vaste steigerconstructies alleen door gespecialiseerde bedrijven mag worden uitgevoerd, hebben de volgende instructies uitsluitend betrekking op kleine bouw- en rolsteigers volgens NEN-EN 1004.
- Controleren van de steigeronderdelen
Voordat u met de montage begint, moet u er eerst voor zorgen dat alle onderdelen in de vereiste hoeveelheid beschikbaar zijn en in perfecte staat zijn. Dit hebt u nodig:
• Voetspindels
• Verticale frames
• Diagonalen
• Vloerelementen
• (Voorloop)leuningen
• Toegangsladders of verticale frames met laddersporten (voor meerdere niveaus)
• Indien nodig, ballastgewichten of zijsteunen om kantelen te voorkomen
Als u tijdens de inspectie kleine gebreken opmerkt, deel dit dan mee aan het gespecialiseerde bedrijf dat uw steiger keurt voor gebruik (dit is hoe dan ook verplicht). Lees voordat u met het werk begint de montage- en gebruiksaanwijzing van uw steiger door om te zien welke veiligheidsmaatregelen u moet nemen. - Ondergrond controleren en eventueel voorbereiden
De steiger moet op een vlakke, stabiele ondergrond geplaatst worden, bij voorkeur beton. Plaats bij gras of grind e.d. grote, stabiele planken onder de voetspindels. De stabiliteit moet te allen tijde gegarandeerd zijn; de grond mag niet meegeven!
Als het huis op een helling staat of als u de steiger op traptreden moet plaatsen, gebruik dan geschikte voetplaten met schroefdraad om de hoogteverschillen te compenseren. - Frame opbouwen
Plaats de voetspindels op de juiste punten. Houd er rekening mee dat de afstand tot de huismuur niet meer dan 30 centimeter mag zijn. Bevestig nu de diagonalen aan de buitenste voetspindels (1.) en controleer vervolgens of de voetspindels op de juiste afstand van elkaar staan: er moet altijd minstens 15 cm draadstang bij de voetplaten vrij blijven, zodat de staanders stevig kunnen staan. Als de afstand tussen de voetspindels optimaal is, kunt u de leuningen in de diagonale bevestigingen vasthaken (2.) en de twee verticale frames voor het laagste niveau opstellen (3.). - Diagonalen bevestigen en vloerelementen plaatsen
Bevestig nu de eerste diagonalen (1.), die ter stabiliteit dienen. Neem daarvoor op het laagste niveau aan beide zijden het binnenste gat. Op de volgende niveaus worden de diagonalen in de buitenste gaten gestoken.
Vervolgens kunnen de vloerelementen op het eerste niveau (2.) worden aangebracht. Zorg ervoor dat de antisliplaag naar boven gericht is. - Steiger uitlijnen
U kunt een waterpas gebruiken om te controleren of de steiger waterpas staat. Houd de waterpas op de vloer van het eerste niveau, en kijk met name ook of de staanders goed horizontaal staan. Dit is belangrijk, omdat de helling van de hele constructie niet meer dan één procent mag bedragen. Als de steiger te veel in een richting helt, hebt u nu de mogelijkheid om dit te corrigeren aan de voetspindels. - Andere steigerniveaus opbouwen
Voor de andere niveaus bouwt u weer twee verticale frames op (1.) en stabiliseert u deze met de vloerelementen. Vervolgens worden de diagonalen (2.) en leuningen (3.) aangebracht. Houd er bij het plaatsen van de vloerelementen rekening mee, dat er ruimte moet zijn om het niveau te beklimmen.
U kunt deze stappen herhalen voor alle niveaus van uw steiger. - Steiger beveiligen en verankeren
Bevestig nu de meegeleverde voorloopleuningen en zijborden voor valbeveiliging aan alle voor- en buitenzijden en zet het bovenste niveau vast met L-stangen en traversen. Breng ten slotte ballastgewichten en zijsteunen aan op de juiste punten. - Inspectie
Wanneer u klaar bent, moet u een gespecialiseerd bedrijf inschakelen om o.a. de algehele veiligheid en stabiliteit van de steiger te controleren. In het geval dat de plaatselijke omstandigheden u ertoe verplichten, moet u ook een omgevingsvergunning aanvragen alvorens u aan de slag mag.
Hoeveel tijd is er nodig om een steiger op te bouwen?
De benodigde tijd voor het opbouwen van een steiger hangt sterk af van het type en ontwerp van de steiger, en van uw ervaring. Er zijn handige vouwsteigers die veel sneller gemonteerd kunnen worden, aangezien niet alle onderdelen afzonderlijk met elkaar verbonden hoeven te worden. Als u al ervaring hebt met het monteren van steigers, kunt u een kleine rolsteiger al in een paar uur opbouwen, terwijl de montage van grotere gevelsteigers enkele dagen tot weken kan duren, afhankelijk van het gebouw.
Als richtlijn: als u voor het eerst een kleinere steiger wilt opbouwen, kunt u rekenen op één dag.
Professionele tips: steiger opbouwen, afbouwen en opslaan
Een goede voorbereiding, het juiste onderhoud en opslag, evenals een goed georganiseerde demontage kunnen u de volgende keer dat u de steiger opbouwt, flink wat tijd en moeite besparen. Daartoe de volgende tips:
- Houd de benodigde PBM’s en al het gereedschap gereed.
- Controleer alle onderdelen op kleine defecten en herstel deze zo snel mogelijk.
- Ga bij de demontage in precies de omgekeerde volgorde te werk als bij de montage. Zo kunt u snel en vooral veilig te werk gaan.
- Maak alle onderdelen grondig schoon die vervuild zijn met bouwstof, verfresten of iets dergelijks.
- Bewaar de steiger op een droge, koele plaats waar hij goed beschermd is tegen omgevingsinvloeden.
Veelgestelde vragen over het opbouwen van een steiger
Welke steiger het meest geschikt is voor uw doeleinden, hangt af van de grootte en locatie van het gebouw en de geplande werkzaamheden. Belangrijke criteria voor de keuze zijn:
• Grootte van het werkgebied
• Reikwijdte (meerdere niveaus of eenvoudig werkplatform)
• Gebruik buiten of binnen
• Steigerklasse
In Nederland mag u niet zomaar zelf een steiger opbouwen. In de meeste gevallen moet een gespecialiseerd bedrijf dit voor u doen. Een uitzondering wordt gemaakt voor kleine werksteigers volgens de definitie in NEN-EN 1004, die op uw privéterrein staan, en waarop u de enige bent die kleine reparatie- of renovatiewerkzaamheden uitvoert. Zodra u een firma inschakelt voor het uitvoeren van werkzaamheden, moet de steiger door een gespecialiseerd bedrijf worden opgebouwd, hoe klein deze ook is. Grote gevel- en bouwsteigers mogen nooit door particulieren worden opgebouwd.
Een rolsteiger volgens NEN-EN 1004-1 mag door particulieren worden opgebouwd, zolang deze uitsluitend voor particuliere doeleinden wordt gebruikt.
Let op: de hier genoemde voorschriften zijn slechts een keuze uit de belangrijkste wettelijke richtlijnen. Voor gedetailleerde informatie verwijzen we u naar de hier weergegeven voorschriften en wetten. Bij de concrete omzetting in uw bedrijf dient u zich bij twijfel tot een deskundige te richten.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – Bondariev
